Hensyn

Hensyn

Dette  delemnet teke føre seg kva omsyn ein må bruke når ein skal publisere eller bruke andre sine bilde eller andre ting. For ein trur sikkert ein kan bruke dei bilda ein teke sjølv, slik som ein ønskjer? Det vi ser er at det er mange mulige tilfeller ein kan kome opp i.  Vi hadde fleire oppgåve som vi gjekk gjennom, der vi måtte tenke over om vi kunne bruke bilda. Måle vi skau sete igjen med etter dette delemnet er vi skulle ha ein grunnleggande innnsikt i opphavsrett og personvern, og kva omsyn ein må gjere når ein skal publisere på internett. Vi skal ha fått kompetanse til å kunne gi andre råd om dette, og kor ein kan finne meir informasjon om emnet. Og vi skal ha fått sjølvtillit til å kunne gå i gang med arbeid i lag med elevane, som inneberer publisering på nett.

Som ein ser er det mykje ein må sete seg inn i. Eg vil prøve å sete ord på ein del av reglane med å vise nokre bilete som eg har på maskina mi, og korleis eg tenker meg desse brukt. Dette ser eg opp mot øvingsoppgåva som vi hadde på høgskulen i Volda i november og hensyn delemnet vi har vore gjennom.

Bilde over vise mine eigne barn, som ligg på Facebook profilen eg har. Om dette var eit bilde eg fann på ei privat heimeside, kunne eg då berre bruke det ? Nei, her måtte eg ha tatt hensyn til personvern og opphavsrett til bilete. Men om det var mine barn,  og ein anna ha tatt bilete, måtte eg ha opphavsrett. Men når det gjeld personvern, kan eg avgjerde litt på grunn av alderen til barna. Men her er det fole lurt å bruke sunn fornuft, og spør ongane kva dei meinar. Om eg har tatt bilete sjølv, bør eg spørje ungane først om kva dei meinar, men her må ein ta hensyn til alder og juridisk rett.

Bilde over viser ikkje nærbilde av ansikta til foka som er med på bilete. Kan eg publisere det om eg finn det på nett? Ein må ha opphavsrett, eller hente inn den for å bruke det. Om dette var mine ”barn”, er det nok å hente inn løyve med fotografen for å bruke det. Om det var mine ”barn” på bilde, kan eg bruke det slike eg ønskjer, så lenge eg har tatt bilete sjølv.

Som ein ser er det mange feller ein kan gå i når det gjeld bilete og publisering på nett.

Her er ei oppsummering av det som forelesarane meinte kunne treffe dei aller fleste av punkta når det gjeld opphavsrett og personvern :

Du har lov til å bruke et hvilket som helst fotografisk bilde, til hva som helst,

hvor som helst, når som helst, så lenge:

1. materialet uten tvil ikke vil være beskyttet av Lov om opphavsrett til åndsverk.

eller:

2. du har fått tillatelse til den konkrete bruken du vil gjøre av materialet direkte fra den

som innehar opphavsretten.

og:

3. det ikke er personvernhensyn som kan forhindre slik bruk.

4. publiseringen ikke er kriminaliserende i seg selv (omfattes av

straffelovgivning etc.)

5. det ikke er forhold som gjør den bruken du ser for deg etisk uforsvarlig. ( DKL. Hensyn, HVO, 2011).

Åndsverklova (http://www.lovdata.no/all/tl-19610512-002-042.html) tek føre dei viktigaste lovene når det gjeld å finne ut om ein har lov eller ikkje lov å bruke eit bilde eller andre ting( td lydfil) som ein skal publisere. Dette er noko ein bør lære elevane å finne fram i, so dei veit kva som er rett og gale.